تربیت جنسی کودکان را در چه سنی آغاز کنیم؟

تربیت جنسی 

در هر سن اطلاعاتی اساسی وجود دارد که کودک باید درباره جنسیت انسان بداند و بفهمد،  بنابراین مرور راهنمای زیر برای اطلاعات مناسب هر سن مفید است.

تا سن پنج سالگی، بیشتر بچه ها باید:

🔸نام صحیح اعضای بدن از جمله اعضای تناسلی را بدانند.

🔸درک کنند که نوزادان از کجا می‌آیند ، یعنی از رحم مادر.

🔸مفهوم فضای خصوصی را هنگام تعویض لباس و رفتن به توالت بدانند ، به ویژه، ضروری است کودکان ۵ ساله، تفاوت خصوصی و سری را بفهمند.

🔸بتوانند به راحتی با والدین یا با فرد بزرگسال قابل اعتماد دیگری درباره جنسیت صحبت کنند.

🔸نسبت به هویت مذکر یا مونث خود عزت نفس داشته باشند.

(در مقالات بعدی کلید های صحیح آموزش درباره ی این موارد قرار گرفته است)

با بزرگتر شدن بچه‌ها باید اطلاعات بیشتری به پایه‌های اولیه دانش آن‌ها افزوده شود. بد نیست قبل از ارائه اطلاعات و مفاهیم تازه، مفاهیم پیشین را دوره کنید. ممکن است با وجود توضیحات روشن شما، فرزندتان چیزی مهم را فراموش کرده یا نفهمیده باشد.

بین شش تا نُه سالگی بیشتر بچه ها باید:

🔸بتواند تولید مثل حیوانات و گیاهان را به عنوان بخشی از چرخه حیات آنها درک کنند.

🔸در پاسخ به سوالاتی چون «نوزادان از کجا می‌آیند؟» «چطوری می‌روند توی دل مامان؟» «چطوری می‌آیند بیرون؟» چیزهایی شنیده باشند.

🔸از تفاوت بین دو جنس آگاه باشند و بتوانند از واژگان صحیح برای اشاره به اندام تناسلی خود و جنس مخالف استفاده کنند.

🔸مفاهیم مربوط به خانواده، یعنی پدر و مادر شدن، طلاق و ازدواج مجدد را بفهمند.

درکی پایه‌ای از HIV یا ایدز و عفونت‌های دیگری که از طریق جنسی منتقل می‌شوند، داشته باشند.

🔸نسبت به سلامت کلی و نیازهای ایمنی بدن خود مسئولیت روزافزون پیدا کنند و بهداشت شخصی خود را با مسواک زدن، دوش گرفتن، رعایت تغذیه مناسب و غیره را حفظ کنند.

🔸مفاهیم دوستی و عدالت را بفهمند و بتوانند احساسات خود را با والدین یا افراد بزرگسال قابل اعتماد دیگری در میان بگذارند.

(در مقالات بعدی کلید های صحیح آموزش درباره ی این موارد قرار گرفته است)

اگر تا سن ۹ یا ۱۰ سالگی هنوز با فرزندتان درباره جنسیت صحبت نکرده اید، کار از کار نگذشته است، اما حتماً در اولین فرصت این کار انجام بدهید. اگر بچه‌ها را از قبل آماده کنید، در آینده بهتر می‌توانند با تغییرات کنار بیایند. متاسفانه بسیاری از والدین صبر می‌کنند تا فرزندشان ابتدا تغییرات جسمی بلوغ را احساس کند، سپس موضوع جنسیت را به آنها مطرح می‌کنند. اگر کاری را دیر انجام بدهید، بهتر از آن است که اصلاً انجام ندهید، اما هرچه زودتر اقدام کنید، شرم و حیا کمتر مزاحم گفتگویی تان می‌شود. حتی اگر به طور مختصر و مفید ولی مکرر به موضوع جنسیت اشاره کنید، برای آموزش کودکان ۱۰ الی ۱۱ ساله خود موقعیت بهتری به دست می‌آورد و بهتر می‌توانید در طول دوره مهم رشد جنسی آنها، نقش داشته باشید.

بین نُه تا سیزده سالگی بیشتر بچه ها باید:

🔸جنسیت را به عنوان بخشی طبیعی از زندگی درک کنند.

🔸با تغییرات طبیعی دخترها و پسرها در دوران بلوغ آشنا شوند. (مثلاً دخترها عادت ماهانه، و پسرها محتلم می‌شوند.)

🔸بتوانند با دیگران دوست شوند و دوستی هایشان را حفظ کنند. (معمولاً با همجنس های خودشان)

🔸روند تولید مثل، از جمله مفاهیم آموزش جنسی، پدر و مادر شدن، سقط و جلوگیری را درک کنند.

🔸درباره انتقال HIV و ایدز و بیماری‌هایی که از طریق جنسی منتقل می‌شوند ، اطلاعات بیشتری به دست آورند.

🔸همچنان مفهوم خصوصی بودن برخی از اعضای بدن خود را حفظ کنند و بدانند که سوء استفاده جنسی چیست، چگونه می‌توان آن را تشخیص داد، چگونه می‌توان خود را از آن محافظت نمود و در موقعیت‌هایی که بالقوه خطرناک هستند، چگونه باید رفتار کرد.

نکات کلیدی

🔸در هر مرحله از رشد کودک، اطلاعات مناسب وجود دارد که باید به آن پرداخته شود.

🔸بچه‌ها باید بدانند که والدین یا فرد بزرگسال قابل اعتماد دیگری در کنار آنهاست تا بدون مسخره کردن، خجالت دادن یا فاش کردن مسائل خصوصی آنها، به پرسش‌های آنان پاسخ بگوید.

🔸با توجه به مرحله رشد کودک، به پرسش‌های او پاسخ بدهید. هرچه سن او کمتر است، پاسخ‌ها را عینی تر و با لحنی جدی‌تر بیان کنید. جواب آنها را حداکثر در دو یا سه جمله بدهید. بچه‌های ۱۰ الی ۱۲ ساله به اطلاعات بیشتری نیاز دارند که می‌توان از طریق کتاب‌ها، جزوه‌ها و کلاس‌های آموزشی به آن دست یافت.

🔸والدین می‌توانند با درک روشن ارزش‌های شخصی خود نسبت به جنسیت، به فرزندشان کمک کنند.

🔸بچه‌ها چه در خانواده و چه در خارج از خانواده، باید شاهد رفتار و روابط مسئولانه بستگان و آشنایان خود باشند.

امید سخاوت کارشناس مشاوره و راهنمایی

مرکز مشاوره و امور روانشناختی رهبان