کمرویی نوعی ناتوانی در فراگرد اجتماعی است که در جوامع مختلف متفاوت است. درصد قابل توجهی از کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالان با نوعی از اختلال رفتاری ناشی از کمرویی روبرو هستند که تا اندازه‌ای گویای شخصیت روانی آنهاست.
با مشاهده اعمال و رفتار اجتماعی افراد کمرو نتیجه گیری می‌شود که کمرویی غالباً با گذشت زمان، فشردگی و پیچیدگی روابط فردی و تشدید فشارهای اجتماعی ناشی از رقابت‌ها، گوشه گیری ها، تک رویی‌ها، عزلت گزینی‌ها، و تنهایی ها گسترش می‌یابد و به حدی می‌رسد که به تدریج به نوعی اختلال رفتاری تبدیل می‌شود.
شیوع کمرویی در دوره بلوغ از سایر مراحل رشد بیشتر است و به این دلیل بیشتر حائز اهمیت است. کمرویی موجب رفتارهای منفی می‌شود. اهمیت و لزوم توجه به چنین مسئله‌ای باعث می‌شود که در صدد پیدا کردن راه حل‌های مناسب برای حل این رفتار منفی برآییم. در این باره افروز از قول زیمباردو می‌گوید: پیامدهای منفی کمرویی از حیطه فردی خارج هستند و تمام افرادی را که فرد خجالتی با آنها در تعامل است، در بر می‌گیرد. به نظر وی کمرویی می‌تواند در بروز روحیه پایین شغلی، اختلال کنش جنسی، اعتیاد، ابتلا به مصرف الکل، افسردگی و حتی پرخاشگری غیر منطقی که ممکن است منجر به جنایاتی ناگهانی شود، نقش داشته باشد.
از زمانی که علم روانشناسی شکل گرفت، مسائل مختلفی از رفتار انسان مورد بررسی قرار گرفت که از جمله آنها کمرویی است. از جمله کسانی که در این زمینه به پژوهش پرداخته‌اند پروفسور زیمباردو، دکتر تالیهو برانیه، ژان شارتیه، دوس لوران، پیررنال و در ایران نیز خانم طیبه زندی پور، و آقایان غلامعلی افروز و عبدالله شفیع‌آبادی و غیره را می‌توان نام برد که هر یک پژوهش‌هایی انجام داده و نظرات خود را همراه با پیشنهاداتی در این زمینه ارائه کردند.
دکتر برانیه کمرویی را نوعی بیماری روانی تلقی کرده است که ابتدا در ضمیر باطن ریشه دوانیده و مزمن می‌شود و سرانجام جسم را از تحرک می‌اندازد. وی مشکلات روحی افراد مبتلا به کمرویی را در مراحل مختلف زندگی اجتماعی تشریح می‌کند و نحوه مقابله با این تجربیات را تعلیم می‌دهد. اگر کسی نتواند این عارضه روحی را در خویش از بین ببرد هرگز زندگی شاد و موفق و همراه با آرامش و اعتدال نخواهد داشت.
کمرویی چیست؟
کمرویی یعنی خود توجهی فوق العاده و ترس از مواجهه شدن با دیگران، زیرا کمرویی، ترس یا اضطراب اجتماعی است که در آن فرد از مواجه شدن با افراد ناآشنا و ارتباط اجتماعی گریز دارد.
از دیدگاه روانشناسی، کمرویی برچسبی است که فرد به خود می‌زند. یعنی اگر شما معتقد باشید که کمرو هستید، حتماً همان گونه عمل خواهید کرد.
کمرویی یعنی خود توجهی بیش از حد و ترس از مواجه شدن با دیگران، لذا کمرویی روبرو شدن با افراد جدیدی را که فرد در زندگی روزمره نیاز دارد، مشکل میسازد.
عوامل مختلفی در به وجود آمدن کمرویی موثرند. بعضی‌ها از دوران کودکی گوشه‌گیر و خجالتی هستند که ممکن است تا پایان عمرشان همچنان خجالتی باقی بمانند ولی عده‌ای با گذشت زمان و شرکت در کارهای اجتماعی و برخورد با افراد مختلف رفتاری متعادل و اجتماعی را پیش می‌گیرند. از میان نظرات مختلفی که درباره کمرویی اخذ گردید ۴۳ درصد نقش والدین و خانواده را مهم دانسته‌اند، ۱۴ درصد خود کم بینی را موثر در کمرویی می‌دانند، و همچنین ۸ درصد محیط اجتماعی و ۴ درصد وراثت را مهم می‌دانند، ۳۱ درصد از افراد هم همه موارد یاد شده را عامل و منشا کمرویی قلمداد نمودند.
احساس ناخوشایندی که فرد در مورد جنسیت و کمرویی ناشی از آن دارد، حوادث ناگوار، قضاوت فرد نسبت به خود، شیوه رفتار خانواده، تشویق و تنبیه، میزان نظرخواهی فرزندان، دوره‌های تحصیلی، میزان ارتباط اجتماعی و رابطه با دوستان و همسالان و شرکت در فعالیت‌های گروهی و میزان محبوبیت نزد دوستان در شمار ویژگی‌های فرد و محیطی محسوب می‌شود. چنانچه کمرویی به صورت عادت و امری رایج در روابط بین افراد درآید خصوصاً هنگامی که افراد کمرو از ابراز وجود، ترس داشته باشند و درباره قضاوت‌ها و واکنش‌ها نیز نسبت به خود بسیار حساس باشند، به سرعت دستپاچه می‌شوند و نشانه‌های فیزیولوژیک اضطراب، از قبیل بالا رفتن ضربان قلب، نبض و سرخ شدن چهره و ناراحتی‌های معده به آنها دست خواهد داد. در این باره ابراهیم زاده قوام از قول زیمباردو می‌گوید: اکثر مردم در برخی از موقعیت‌های معین مانند تقاضای کمک از دیگری در رویارویی با جنس مخالف یا هنگامی که در جشن بزرگی شرکت می‌کنند، احساس خجالت و کمرویی می کنند و این مشکل بسیاری از افراد جوان است!
همانطور که گفته شد این افراد در روابط اجتماعی و خانوادگی خود و زمانی که نیاز به کمک دارند و حتی زمانهایی که نیاز به ابراز وجود دارند با مشکلاتی مواجه می شوند و از طرفی برآورده نشدن نیازهایشان باعث بوجود آمدن یک سطح از نارضایتی و خود کم بینی در فرد می شود و منفعلانه رفتار می کنند.
خوشبختانه راهکارهای مناسبی برای درمان کمرویی وجود دارد گاهی اوقات خود فرد از روش هایی استفاده می کند و تا حدی از پس این موضوع بر میآید و در واقع خود درمانی اتفاق می افتد اما قطعاً کمک گرفتن از روانشناس و روان درمانگر باعث ریشه ای برطرف شدن این موضوع می شود.
مرکز مشاوره و امور روانشناختی رهبان