انتخاب روانشناس و مشاور خوب و مناسب ما، مثل یک پزشک نیست که بهترینش را برای مشکلاتمان یک یا حتی چند ماهی یکبار مراجعه کنیم و یک نسخه به ما بدهد و بریم و تمام.
یک مشاور و روانشناس می تواند در طول یک هفته یا یک روز تعداد محدودی مراجعه کننده داشته باشد. یک سری از مراجعین نیاز به جلسات هفتگی یا ماهیانه و… داشته باشند.
و گاهی هم لازم است روانشناس به مراجع از لحاظ سنی، دیدگاهی، حس اعتماد و امنیت و… شباهت داشته باشد. ممکن است بهترین روانشناس برای یکی یا بهترین برای دیگری کاملا متفاوت باشد.
پس اینجا یاد میگیریم که چگونه میتوانیم روانشناس مناسب و خوب را از نامناسب تشخیص بدیم.
۱۴ ویژگی یک روانشناس خوب:
۱_ با اون روانشناس حس امنیت و اعتماد دارید و میتونید پیش اون حرف های خودتان را بزنید و حس می کنید که سمت تو هست یعنی کمک کننده به تو، نه تایید گر تو!
۲_ می توانید در جلسه اولیه از او سوالات مختلفی در مورد کارش، مدل و رویکرد درمانی بپرسید و ناراحت نمی شود و بر نمی خورد.
۳_ میتوانید با او راحت باشید و به او دروغ نگویید. چه از لحاظ سنی، چه تاریخچه زندگی، چه نگاه به دنیا و…. لازم هست که حس کنی همدلی و هم گام بودن رو از او دریافت کنید، یعنی تو را درک می کند.
۴_ در جلسات اول صحبت های مختصر، عمدتا پرسشی داشته و از گفتن نصیحت و گفتن داستان های مختلف و بی مورد پرهیز می کند و اوایل بیشتر سوال کوتاه می پرسد.
۵_ در جلسه با روانشناس حس می کنید که کاملا هوشیار هست و تمام حواسش به شماست تا کامل شنیده شوید، و این از راه های مختلفی اتفاق می افتد، چه با نت برداشتن، چه با دقت فراوان و زبان بدن درست.
۶_ شما را با کسی دیگه ای اشتباه نمی گیرد و جزئیات مهم را یادش می ماند.
۷_ کنجکاوی و مدیریت دارد.
واقعا به شناخت عمیق شما علاقه دارد و متوجه می شوید که مشتاق هست تا هم خودت و هم خودش به شناخت خوب و بهتری برسید و مدیریت زمان هم دارد.
۸_ تو را با خودت آشنا می کند و آشتی می دهد.
سعی می کند با شناخت خودت، گذشته ات، شرایط ت، موقعیت ت، دغدغه هایت، مسائل و اهداف ت، بتواند کمک کند تا بهترین نسخه ی خودتان باشید و زندگی سالم و آرام تری داشته باشید.
۹_ برنامه برای پیشرفت و یک معیار برای ارزیابی و بهبود دارد:
هر جلسه، مشخص هست که دارید روی کدام موضوع کار می کنید و هدف چی هست؟
طبق اولویت قرار است روی کدام موضوع کار کرده و پیش بروید و بعد سراغ موضوعات بعدی بروید وگرنه درد و دل گفتن (اینکه هر هفته برید و غر و نق بزنید و اونم گوش کند و گاهی هم تایید، بدون پیشرفت و رشد) یک مدل رایج، ناسالم، و بُرد_بُرد در خیلی از جلسات به اسم تراپی و درمان هست متاسفانه!
۱۰_ حتی خارج از جلسه هم به حرف های اون فکر می کنید، علاوه بر درمان، یاد میگیرید که چطور با خودت، احساسات و درست شنیدن و درک کردن خودتان رفتار کنید و شما را با درون تان آشنا می کند و در اصل رشد میکند انتهای جلسات نه اینکه برای خودتان متخصص بشوید.
۱۱_ تصمیمات خودتان همچنان پای خودتان است!
روانشناس به شما حرف ها و تجربیات خودت رو یادآوری می کند و یک سری نشانه ها و علائم را ممکنه بهت یادآوری کند طبق تخصص خودش، یا اینکه به شما بگوید فلان جا بیشتر فکر کن و فلان جنبه را هم ببینید و بهش توجه کنید، و یادت بندازد که کاری که قبلا بهت ضرر زده است ممکن است بازم ضرر بزند اما تصمیم نهایی را خودت باید بگیری و قرار نیست جای تو تصمیم بگیرد!
۱۲_ رفتار حرفه ای دارد!
ممکن است چند رویکرد را بلد باشد یا اینکه روی یک رویکرد کار کند و اگر ببیند که مدل فعلی که برای شما انتخاب کرده است، برای شما مفید نبوده با شما در میان می گذارد و غروری هم ندارد که اگر مسئله شما در تخصص ایشان نبود، شما را به سایر همکارانش ارجاع می دهد.
۱۳_باهوش هست و مشاهده گر اما قضاوت گر نیست.
مسائل پیچیده را میتواند برای شما شکافته و یا ارتباط دو مسئله جدا را پیدا کند و این وسط هم فقط مشاهده گر هست نه قضاوت کننده!
۱۴_اخلاق حرفه ای دارد.
به حد و حدود و مرز های حرفه خودش وفادار هست و میتونید این را در رفتارش ببینید، مثلا اگر بخواهید با اون دوست بشوید، به شما حریم ها را یادآوری کرده و به هیچ وجه از این حریم ها عبور نمی کند.
امیدوارم این نکات به شما کمک کند تا زمانی که به دنبال روانشناس و متخصص سلامت روان می گردید، راحت تر بتوانید کسی که دنبالش هستید را پیدا کنید و اگر متضاد با موضوعاتی که گفته شده بود، بهتر می توانید تصمیم بگیرید که چیکار کنید و یا از روانشناس دیگری کمک بگیرید.
امید سخاوت کارشناس مشاوره خانواده
مرکز مشاوره و امور روانشناختی رهبان