گوش کردن فعال و همدلی چه نقشی در زندگی ما دارد؟

عمیق گوش کردن عملی شگفت انگیز است. اگر بتوانید مدت ۳۰ دقیقه با دلسوزی گوش کنید، می‌توانید به شخص دیگر کمک کنید کمتر عذاب بکشد. اگر آگاهی از شفقت را تمرین نکنید نمی‌توانید برای مدتی طولانی گوش دهید. آگاهی از شفقت یعنی شما فقط با یک نیت گوش کنید_ شخص دیگر را یاری دهید کمتر عذاب بکشد. شاید نیت شما بی‌ریا باشد، ولی اگر در درجه اول گوش کردن به خود و آگاهی از شفقت را تمرین نکرده باشید، شاید سریع‌تر توانایی خود را برای گوش کردن از دست دهید.

شاید شخص دیگر چیزهایی بگوید که مملو از برداشت‌ های غلط، ناخوشایند، تهمت و سرزنش باشد. اگر ما تمرکز حواس را تمرین نکنیم، سخنان دیگران باعث آزردگی، قضاوت و خشم در ما می‌شود، و ما تحمل گوش کردن از روی دلسوزی را از دست خواهیم داد. وقتی که آزردگی یا خشم پیش بیاید، ما ظرفیت مان را برای گوش کردن از دست می‌دهیم. به همین دلیل است که ناچاریم تمرین کنیم، به طوری که در طول کل زمان گوش دادن، دلسوزی بتواند در قلب مان باقی بماند. اگر بتوانیم دلسوزی خود را زنده نگه داریم، بذرهای خشم و قضاوت در دل مان آبیاری نخواهند شد و جوانه نخواهند زد. ما باید در درجه اول خود را آموزش دهیم به طوری که بتوانیم به حرف های شخص مقابل گوش کنیم. اگر در لحظه‌ای خاص مایل نیستید گوش کنید اشکالی ندارد. اگر کیفیت شنیدن تان خیلی خوب نیست، بهتر است مکث کنید و روزی دیگر ادامه دهید؛ خیلی به خودتان فشار نیاورید. تنفس آگاهانه و پیاده‌روی آگاهانه را تمرین کنید تا زمانی که به راستی آمادگی پیدا کنید به حرف‌های شخص دیگر گوش کنید. می‌توانید بگویید :«من دوست دارم وقتی به حرف‌های تو گوش کنم که در بهترین وضعیتم باشم. بهتر نیست فردا ادامه دهیم؟»

آنگاه وقتی که آمادگی عمیق گوش کردن را داریم، می‌توانیم بدون وقفه گوش دهیم. اگر تلاش کنیم حرف شخص مقابل را قطع یا تصحیح کنیم، جلسه را به مناظره تبدیل خواهیم کرد و همه چیز خراب خواهد شد. پس از اینکه عمیق گوش کردیم، بعدها فرصتی خواهیم داشت تا کمی از اطلاعاتی که برای تصحیح برداشتش لازم دارد به او بدهیم ولی نه الان. حالا ما فقط گوش می‌دهیم، حتی اگر آن شخص چیزهایی بگوید که اشتباه باشند. این تمرین آگاهی از دلسوزی است که باعث می‌شود همچنان عمیق گوش کنیم.

شما باید سر فرصت به درد و رنج موجود در شخص دیگر نگاه کنید. ما باید علاقمند باشیم. عمیق گوش کردن فقط یک هدف دارد: کمک به دیگران تا کمتر درد بکشند. حتی اگر اظهار ناخشنودی کند، یا سرزنش کند مادامی که می‌توانید همچنان با دلسوزی به حرف‌ هایش گوش دهید. شاید بخواهید این را به عنوان یادآوری به خودتان بگویید:

من فقط با یک هدف به حرف‌های این شخص گوش می‌دهم : فرصتی به او بدهم تا کمتر عذاب بکشد.

هدف یگانه عمیق گوش کردن را در قلب و ذهن خویشتن نگه دارید. مادامی که انرژی دلسوزی در شما سکنی گزیند، شما در امانید. حتی اگر چیزهایی که شخص دیگر می‌گوید حاوی بر داشت‌ های اشتباه زیاد، ناخشنودی، خشم، سرزنش و تهمت باشد، شما به راستی در امانید.

به خاطر داشته باشید که گفتار شخص مقابل می‌تواند مبتنی بر پیش داوری‌ها و سوء تفاهم‌هایی باشد. شما بعداً فرصتی خواهید داشت تا قدری اطلاعات ارائه دهید، به طوری که او بتواند برداشتش را اصلاح کند،  ولی حالا نه. حالا فقط وقت گوش کردن است. حتی اگر بتوانید دلسوزی آگاهانه‌ تان را برای حتی ۳۰ دقیقه زنده نگه دارید، انرژی دلسوزی در شما ساکن می‌شود و شما در امان می‌مانید. مادامی که دلسوزی موجود باشد، می‌توانید با ملایمت گوش کنید. شما می‌دانید که شخص مقابل عذاب می‌کشد. وقتی که بلد نباشیم چگونه با درد و رنج درون خود برخورد کنیم، همچنان عذاب می‌کشیم، و باعث می‌شویم افراد دور و برمان عذاب بکشند. وقتی که سایر مردم بلد نباشند چگونه با درد و رنج خود برخورد کنند، قربانی می‌شوند. اگر شما داوری ثانویه اش میشوید. اگر بتوانید عمیق گوش دهید بدانید آنچه دارند می‌گویند نشانه درد و رنج است، آنگاه به واسطه دلسوزیتان محفوظ می‌مانید. شما فقط می‌خواهید آنها کمتر از آب بکشند. دیگر آنها را سرزنش یا قضاوت نمی‌کنید.

عشق زاییده ی درک و همدلی است.

با گوش کردن عمیق و از روی دلسوزی و همدلی، درست و حسابی تر شخص دیگر را درک می‌کنید، و محبت ایجاد می‌شود. اساس عشق درک است، و این یعنی درک درد و رنج در درجه اول اهمیت قرار دارد. همه ما تشنه درک هستیم. اگر به راستی می‌خواهید کسی را دوست داشته باشید و او را خوشحال کنید، باید درد و رنجش را درک کنید. با درک، عشق عمیق‌تر می‌شود و به عشقی راستین بدل می‌شود. گوش کردن به درد و رنج عنصری ضروری برای ایجاد درک و عشق است.

من شادکامی را به عنوان ظرفیت درک و دوست داشتن تعریف می‌کنم، چون بدون درک و عشق هیچ شادی میسر نمی‌شود. ما آنقدر که باید درک و عشق نداریم، و به همین دلیل است که این همه عذاب می‌کشیم. این همان چیزی است که ما تشنه هستیم. همدلی و عشق زاییده درک است. چگونه می‌توانید بدون درک عاشق شوید؟ پدر چگونه می‌تواند پسرش را دوست داشته باشد اگر درد و رنج و مشکلاتش را درک نکند؟ چگونه کسی می‌تواند عزیزش را خوشحال کند بدون اینکه از درد و رنج و مشکلات او خبر داشته باشد؟

امید سخاوت کارشناس مشاوره و راهنمایی

مرکز مشاوره و امور روانشناختی رهبان